بیماری سلیاک : روده یکی از مهم ترین قسمت های بدن است که طولانی ترین قسمت دستگاه گوارش روده کوچک است قطر این روده کم به همین دلیل روده کوچک گفته می شود اولین قسمت از روده باریک که بلافاصله پس از معده قرار دارد، اصطلاحاً دوازدهه یا دئودنوم (Duodenum) نامیده شده‌است. وقتی غذا از معده وارد دوازدهه می‌شود، به علت مخلوط بودن با اسید معده، هنوز اسیدی می‌باشد. در محل دوازدهه، یک شیره گوارشی قلیایی به این غذا اضافه می‌گردد تا حالت اسیدی آن را خنثی نماید. این شیره گوارشی از پانکراس یا لوزالمعده ترشح می‌گردد و حاوی آنزیم‌هایی است که باعث ادامه هضم غذا می‌شود.

بیماری سلیاک

صفرا نیز در همین محل به غذا اضافه می‌گردد. در روده باریک بر اثر عمل گوارش پروتئینها به اسید آمینه‌ها، کربوهیدراتها به گلوکز و سایر قندهای ساده‌تر و چربی‌ها به اسیدهای چرب و گلیسرول تجزیه می‌گردند. سپس غذای گوارده از طریق دیواره روده باریک به جریان خون جذب می‌گردند.

مطالب بیشتر در : بیماری های گوارشی

روده دچار بیماری های زیادی می شود یکی از این بیماریی ها بیماری سلیاک است این بیماری در حقیقت یک بیماری خود ایمنی است که در آن سیستم ایمنی مواد مغذی را برای سلول‌های بدن مضر تلقی کرده و آنتی‌بادی‌ها را علیه آنها تولید می‌کند آنتی‌بادی‌هایی که در بیماری سلیاک تولید می‌شوند باعث می‌گردند تا سطح روده دچار التهاب (قرمزی و تورم) شود. و در این بیماری روده‌ی کوچک دچار التهاب می شود و نمی تواند مواد مغذی را جذب کند دیواره روده‌ها صاف نیست بلکه دارای میلیون‌ها برجستگی انگشت مانند به نام پرز و پرز‌های میکروسکوپی به نام ریز پرزها می‌باشد.

این پرزها باعث می‌شوند که سطح وسیعی در روده‌ها ایجاد شود تا جذب غذاها بهتر صورت گیرد. در بیماری سلیاک آسیب و التهاب بر روی روده موجب مسدود شدن این سطوح شده و توانایی آن‌ها برای کمک به هضم را کاهش می‌دهد. آتروفی و از بین رفتن پرزها باعث کاهش سطح روده‌ی در دسترس برای جذب مواد مغذی می‌شود که می‌تواند منجر به علایم مختلف گوارشی شود.

کسی که دچار این بیماری می شود دچار اسهال، درد شکمی و نفخ می شود بیماری سلیاک واکنش ایمنی به خوردن ماده‌ی گلوتن است، پروتئینی که در گندم، جو و چاودار یافت می‌شود. گلوتن در انواع مواد غذایی از جمله پاستا، کیک‌ها، غلات صبحانه، بیشتر انواع نان‌ها، انواع خاصی از سس‌ها، ماکارونی، غلات، بیسکویت، برخی از انواع وعده‌های غذایی آماده و آبجو وجود دارد.

شخصی که دچار بیماری سلیاک می شود وقتی مواد غذایی که دارای گلوتن هستند مصرف می کنند روده دچار پاسخ ایمنی می شود به مرور زمان این واکنش پرزهای روده‌ی کوچک را از بین می‌برد و مانع از جذب بعضی مواد مغذی می‌شود. آسیب روده اغلب باعث اسهال، خستگی، کاهش وزن و کم‌خونی می‌شود و می‌تواند منجر به عوارض و آسیب‌های جدی شود. این نشانه ها در کودکان می تواند کمی متفاوت باشد مثلا در رشد و نمو ان ها اثر می گذارد.

براساس تحقیق هایی که انجام شده است در جهان یک نفر از هر ۱۰۰ نفر دچار این بیماری می شوند این بیماری تاثیرات زیادی در بدن می گذارد از جمله:

• سوتغذیه
• سقط جنین
• از دست دادن تراکم استخوان
• ناباروری
• همچنین Ù…ÛŒ تواند زمینه ساز بیماری های عبی وسرطان شود.

این بیماری را نمی توان درمان کرد ولی می توان با انجام برخی کار ها ان را نسبتا بهتر کرد مثلا رژیک غذایی را تغیرداد که می تواند زخم روده را بهتر کند.

مباحث مرتبط با بیماری سلیاک

• تشخیص بیماری سلیاک
• بیماری سلیاک در دوران بارداری

تشخیص بیماری سلیاک : اکثر افرادی که دچار بیماری سلیاک می شوند خودشان نمی دانند و تشخیص داده نمی شود به طوری که محققان حدس می زنند فقط بیست درصد از افراد مبتلا به این بیماری تشخیص داده می شوند این بیماری یک بیماری جدی به حساب می آید که اثراتی طولانی مدت دارد و تشخیص ان بسیار سخت است به طوری که شخص اگر قبل از آزمایش رژیم غذایی بدون گلتون داشته باشد آزمایش ممکن است منفی باشد یک رژیم غذایی معمولی باید حداقل برای شش هفته قبل از آزمایش ادامه یابد. در واقع در این مدت باید مصرف حداقل هر چهار برش نان گندمی روزانه برای بزرگسالان و هر دو برش نان گندمی برای کودکان ادامه یابد.

تست‌های تشخیصی بیماری سلیاک شامل موارد زیر است:

آزمایش خون :

آزمایش خون یکی راه های تشخی بیماری سلیاک است که در ان از فرد مورد نظر نمونه خون می گیرند و و آن را از نظر آنتی‌بادی‌هایی که معمولاً در جریان خون افراد مبتلا به بیماری سلیاک وجود دارد، بررسی می‌کنند. اکثرا پزشکان دو نوع آزمایش خون برای تشخیص بیماری سلیاک انجام می دهند اول آزمایش سرولوژی بررسی آنتی‌بادی‌های خون که سطح بالایی از پروتئین‌های آنتی‌بادی خاص نشان‌دهنده واکنش ایمنی به گلوتن و دوم آزمایش ژنتیکی برای آنتی‌ژن‌های لکوسیتی انسان (HLA-DQ2 و HLA-DQ8) است.

اما این راه نیز صددرصد مطمئن نیست زیرا ممکن است آنتی‌بادی‌ها در خون موجود نباشند ولی فرد دچار بیماری سلیاک باشد به هر حال اگر پزشک ازمایش خون و بیوپسی روده‌ی کوچک را انجام دهد ولی به نتیجه ای نرسد آزمایش ژنی (HLA) انجام می دهد که تستی بسیار مفید است بیش از ۹۹ درصد افراد مبتلا به بیماری سلیاک دارای ژن HLA DQ2، HLA DQ8 یا بخشی از آن‌ها هستند ولی لازم به ذکر است که آزمایش ژنی به تنهایی نمی‌تواند بیماری سلیاک را تشخیص دهد. هم زمان با انجام تست‌های بیماری سلیاک لازم است تا غذاهای حاوی گلوتن مصرف شود تا از دقت بالای نتایج به دست آمده اطمینان حاصل شود. آزمایش خون برای تشخیص بیماری سلیاک کافی نیست نمی تواند مطمئن باشد.

بیوپسی و نمونه‌برداری بافتی :

این آزمایش برای تایید انجام می شود به طوری که اگر در مرحله آزمایش خون تشخیص داده شد که فرد دچار بیماری سلیاک است پزشک بیوپسی و نمونه‌برداری بافتی را انجام می دهد اگر علی‌رغم داشتن یک آزمایش خون منفی همچنان علایم بیماری سلیاک وجود داشته باشد، ممکن است متخصص گوارش هنوز توصیه به انجام بیوپسی داشته باشد این آزمایش توسط توسط یک متخصص گوارش در بیمارستان انجام می شود که برای تشخیص بیماری سلیاک کمک می کند نحوه انجام این آزمایش هم به این گونه است آندوسکوپ (یک لوله‌ی نازک و انعطاف‌پذیر مجهز به نور و یک دوربین در یک طرف) به داخل دهان وارد می‌شود و به آرامی به روده‌ی کوچک منتقل می‌گردد.

قبل از انجام این روش یک بی‌حسی ملایم برای خنثی کردن ریفلاکس گلو و یا آرام بخش برای حفظ همکاری بیمار داده می‌شود. متخصص گوارش به وسیله آندوسکوپ و ابزار بیوپسی عمل نمونه‌گیری از پوشش روده‌ی کوچک را انجام می‌دهد. سپس نمونه زیر میکروسکوپ از نظر بیماری سلیاک و تخریب ریز پرز روده مورد بررسی قرار می‌گیرد.

بیشتر بخوانید : بیماری های گوارشی

به منظور مراحل درمان و ارزیابی مقدار بیماری بعد از ازمایش خون و انجام بیوپسی آزمایش های دیگری نیسز انجام میدهند.

آزمایش‌های خون بیشتری برای بررسی سطح آهن و سایر ویتامین‌ها و مواد معدنی خون درخواست می‌شود. با کمک این تست‌های اضافی فرد از نظر برخی عوارض بیماری مانند کم‌خونی بررسی می‌گردد.

در صورت شک به بیماری درماتیت هرپتی‌فرم (خارش ناشی از عدم تحمل گلوتن) ممکن است یک نمونه بیوپسی پوست لازم باشد. این نمونه‌برداری تحت بی‌حس‌کننده موضعی انجام می‌شود و شامل تهیه یک نمونه کوچک پوست از منطقه آسیب دیده است تا بتوان آن را زیر میکروسکوپ بررسی کرد.

اسکن DEXA نیز ممکن است در برخی موارد مانند شک به کاهش تراکم استخوان توصیه شود. این اسکن یک نوع تصویربرداری اشعه ایکس است که تراکم استخوان را اندازه‌گیری می‌کند. در بیماری سلیاک ، کمبود مواد مغذی ناشی از هضم ناکافی می‌تواند استخوان‌ها را ضعیف و شکننده و دچار پوکی استخوانکند. اسکن DEXA یک آزمایش برای بررسی افراد در معرض خطر شکستگی‌های استخوانی است.

بعد از این که بیماری تشخیص داده شد بیمار باید رژیم غذایی خود را تغییر دهد که این موضوع کمی گیج کننده است به طوری که تا چند ماه افراد بیمار به طور اشتباه و تصادفی از مواد غذایی که دارای گلتون است استفاده می کنند که این امر باعث می شود علائم بیماری دوباره ظاهر شود.

یک رژیم غذایی بدون گلوتن با کاهش خطرات طولانی‌مدت همراه با بیماری سلیاک، پیامدهای مثبتی برای سلامتی دارد. افرادی که از نظر پزشکی به درستی تشخیص داده می‌شوند با احتمال بیشتری سلامتی خود را باز می‌یابند. پس از تشخیص ابتلای یکی از اعضای خانواده به بیماری سلیاک لازم است تا بستگان فوری از نظر این بیماری بررسی شوند.

باید بسیار هوشیار باشید زیرا برخی تست ها و آزمایش هایی وجود دارند که مطمئن نیستند و جامعه پزشکی ان ها را تایید نمی کند این تست ها و ازمایش ها براساس مطالعات و تحقیقات انجام شده غیرقابل اطمینان هستند زیرا باعث می شوند افرد بیمار دچار سردگمی شوند جامعه بین المللی ایمونولوژی و آلرژی بالینی استرالیا (ASCIA) ااین روش ها را غیرقابل اعتماد و استفاده از ان ها را توصیه نمی کند این بیماری باید به طور کامل تشخیص داده و بررسی شود و بعد از انجام مراحل پزشک می تواند سایر علل علایم را آزمایش کند.

علائم بیماری کرون در دوران بارداری : درباره کرون گفتیم که کرون یک بیماری است که باعث التهاب مزمن در بخشی از دستگاه گوارش یا تمام ان می شود. بیماری التهابی روده که گاهی برای بیمار دردناک و بسیار ناتوان کننده است ما در این جا به برخی از علایم بیماری کرون که در دوران بارداری به وجود می آید اشاره می کینم .

علائم بیماری کرون در بارداری عبارت‌اند از :

• اسهال شدید
• وجود خون در مدفوع
• Ú©Ù… کردن وزن ناگهانی
• احساس خستگی داشتن
• بی اشتهایی Ùˆ از دست دادن اشتها
• درد Ùˆ گرفتگی Ø´Ú©Ù…ÛŒ

درباره علائم این بیماری باید بگوییم که در بیماری کرون وجود علائمی مثل اسهال یا یبوست متاسفانه خطر ابتلا به هموروئید را هم در فرد تا حد بسیار زیادی افزایش می دهد و باعث ایجاد مشکل در افراد باردار می شود برای پیشگیری این که فرد دچار هموروئید در بارداری نشود باید این نکات را رعایت کند این تکنیک ها عبارتند از:

• انجام منظم Ùˆ روزانه تمرینات کف Ù„Ú¯Ù† (Kegel)
• بهتر است تا از نشستن ها Ùˆ ایستادن های طولانی خودداری کنید
• پرهیز از بلند کردن اجسام سنگین
• برای Ú©Ù… کردن درد در مقعد Ùˆ خنک کردن ناحیه مقعد بهتر است تا از Ú˜Ù„ Ùˆ یا نشستن بر روی یک بسته یخ استفاده کنید
• دهانه مقعد را با وازلین چرب کنید این کار برای دفع مزاج راحت میسر است.

بیشتر بخوانید : بواسیر

آزمایش‌ بیماری کرون در دوران بارداری

در تشخیص بیماری کرون در زمان بارداری متخصصین برای اینکه این بیماری را در افراد باردار تشخیص دهند بعد از انجام معاینه‌ی جسمی و تست‌هایی چون آندوسکوپی باید از سوابق خانوادگی و تاریخچه پزشکی بیمار اطلاعاتی را به دست بیاورند. به جز این روش پزشک برای کسب اطمینان بیشتر از وضعیت بیماری کرون در حین بارداری، انجام آزمایش را برای فرد باردار تجویز می کند. در انجام تست های آزمایشگاهی برای بیماری کرون، پزشک برای بررسی وجود عفونت و التهاب و خون ریزی داخلی در بدن و سنجش سطح پروتئین ها، آهن و مواد معدنی این ازمایش ها را انجام می گیرد.

بسیاری از خانم های باردار از اینکه نتوانند ازمایش های تشخیص کرون را انجام دهند نگران هستند باید بگوییم که امکان انجام برخی از آزمایش‌ها وجود دارد، البته آزمایش های دیگری هم هستند که دکتر انجام آن ها را برای بعد از زایمان نگه می دارد هیچ جای نگرانی برای بیمار نیست زیرا پزشک مربوطه در این مورد شما را راهنمایی می کنند. مهم ترین تست های که در این دوران بهتر است که انجام شود کولونوسکوپی، سیگموئیدوسکوپی، آندوسکوپی، بیوپسی رکتوم و انجام سونوگرافی شکم است.

انجام آزمایش کولونوسکوپی به خانم های باردار توصیه نمی شود زیرا در این روش برای اینکه از داروی ارام بخش باید استفاده شود و زمان انجان آن تست زیاد است ممکن است که برای فرد مضر باشد پس تا حد ممکن در بارداری توصیه نمی‌شود.

می دانیم که انجام تصویر برداری اشعه ایکس و توموگرافی کامپیوتری برای خانم های باردار بسیار مضر است و تا حدامکان باید ازانجام آن ها خودداری کنند اما امروزه استفاده از روش تصویربرداری رزونانس مغناطیسی بدون هیچ مشکلی انجام می گیرد ودر حاملگی این روش سالم و ایمن است. در بسیاری از مواقع فرد باردار نیاز دارد که تصویربرداری با اشعه X یا سی تی اسکن را در دوران بارداری انجام دهد، برای کم کردن خطر اشعه و محدود شدن تابش اشعه بهتر است تا از محافظ شکم استفاده کنید.

تست سونوگرافی برای فرد باردار در صورتی که وضع بیماری فرد تا حدودی شدید باشد پزشک برای او انجام سونوگرافی را برای یررسی رشد جنین لازم و ضروری می بیند. از انجایی که در خانم های بارداری که دچار بیماری کرون هستند ریسک سقط جنین بسیار بالاست مادر باید با علایم خطر زایمان زودرس هم تا حدودی آشنا شود تا در صورت بروز اقدامات لازم را به درستی و به موقع انجام دهد.

دارو درمانی بیماری کرون در دوران بارداری , داروهای درمان بیماری کرون : در مورد استفاده از داروهای بیماری کرون بسیاری از افراد از اینکه این داروها بر روی بارداری تاثیر بگذارد از مصرف آن پرهیز می کنند اما باید بگوییم که داروهای مورد استفاده در بیماری کرون معمولاً روی باروری زنان هیچ تأثیر خطرناکی را روی جنین نمی‌گذارند.

داروهای درمان بیماری کرون

سولفاسالازین (Azulfidine) دارویی است که برای درمان بیماری کرون استفاده می شود و ممکن تا بر روی باروری مردان اثر بگذارند. این دارو سابقه زیادی در درمان بیماری کرون دارد؛ اما تحقیقات نشان داده است که این دارو در ۶۰ درصد مردانی که از این دارو برای درمان بیماری کرون استفاده می کنند می‌تواند باعث ناباروری شود.

بعد از گذشت ۲ ماه از قطع مصرف سولفاسالازین اثر این دارو بر روی اسپرم‌ها کاملا متوقف می شود. بهتر است آقایانی که دچار این بیماری هستند درباره تغییر داروی مصرفی و رفع مشکل ناباروری شان با پزشک متخصص مشورت کنند.

جایی نگرانی برای خانم های باردار در مصرف داروهای درمانی بیماری کرون زیاد نیست زیرا اکثر داروهای درمان کرون برای زنان باردار و رشد جنین مفید هستند و با مصرف داروهای درمانی کرون خطری بیمار را تهدید نمی کند، اما داروهایی هم هستند که مصرف ان ها برای جنین بسیار خطرناک است و در بیشتر مواقع باعث ایجاد نقایص مادرزادی در آن ها می شود.

سولفاسالازین یکی از داروهاییی است که التهاب بیماری کرون را کنترل می کند این دارو می تواند سطح فولات را تا حد زیادی در بدن کاهش دهند. مشکلاتی که در کاهش فولات در بدن می شود باعث بروز اتفاقاتی مثل کاهش وزن جنین هنگام تولد، کم شدن رشد کودک و زایمان زودرس می شود. در برخی از نوزادان هم این مشکل یعنی همان کمبود فولات باعث ایجاد نقایص عصبی در جنین می شود. نقایصی که ایجاد می شود مثل ناهنجاری های سیستم عصبی مانند اسپینا بیفیدا (اختلال نخاعی) و آنانسفالی (شکل گیری غیر طبیعی مغز) شود.

بهتر است که درباره دوز مصرفی این دارو حتما با پزشک خود صحبت کنید. اکیدا توصیه می کنیم که حتما باید هنگام بارداری، در مورد مصرف داروها پزشک خود را از مقدار دوز مصرفی و یا نوع دارو مطلع کنید زیرا پزشک حتما برای حفظ سلامت جنین شما و داشتن یک بارداری سالم برای شما می تواند یک داروی کم خطرتر را پیشنهاد کند.

داروهای بیماری کرون جز در مورد های خاص که پزشک مصرف آن را برای جنین خطرناک بداند تغییر چندانی نمی کند. در صورتی که داروها باعث ایجاد خطر و مسمومست برای فرد داشته باشد احتمال تغییر شرایط وجود دارد و داروهای جدیدی برای درمان بیماری کرون برای استفاده فرد جایگزین می شود. داروهای که در دوران بارداری استفاده از ان ها برای فرد منع شده است در صورت مصرف حتما باید به پزشک اطلاع داده شود داروهایی مثل استروئیدها، داروهای ایمنی، بیولوژیک یا حتی آنتی‌بیوتیک‌ها یا داروهای ضد اسهال

داروهای هم هستند که این داروها در صورت مصرف هیچ اسیبی به جنین وارد نمی کنند و برای مادر هم عارضه ای را ندارند و با صلاح دید پزشک حتی فرد در دوران شیردهی هم می تواند از این داروها استفاده کند.

داروهای ضد التهابی عبارتند از :

• مازالیمین
• Asacol
• Pentasa
• Lialda
• Apriso
• الزالازین (دیپنتوم)
• سولفاسالازین (Azulfidine)

مصرف کورتیکو استروئیدها مانند پردنیزون باعث ایجاد خطر در دوران بارداری نمی شود برای جلوگیری از بروز شکاف‌های دهانی بهتر است که در سه ماه اول بارداری بهتر است که این دارو مصرف نشود و در صورت مصرف حتما باید احتیاط کنید. بهتر است که خانم هایی که این دارو را مصرف می کنند قبل از بارداری زیر نظر پزشک متخصص دوز دارو هایی مثل کورتیکواستروئیدهایی نظیر پردنیزون یا استروئیدهای را کم کند. پردنیزون از جفت عبور می‌کند، اما در یک فرم غیر فعال نباید تأثیر بیولوژیکی روی جنین داشته باشد. در استفاده از داروهای استروئیدی با دوزهای متوسط تا شدید در دوران شیر دهی حتما باید نوزاد را تحت نظر متخصص اطفال برای بررسی و معاینه قرار دهید تا با بررسی و نظارت پزشک هیچ مشکلی به وجود نیاید.

در بارداری پزشک بخاطر عوارضی که ممکن است برای فرد ایجاد شود دوز مصرفی سیکلوسپورین را در این دوران بسیار پایین می آورد؛ زیرا که این داروها بر روی عملکرد سیستم ایمنی نوزاد تاثیر می گذارد و ممکن است تا تداخل ایجاد کند، اما طبق انجام تحقیقات این اثرات طولانی مدت نمی باشند. بسیاری دیگر از داروها مثل آزاتیوپرین و مرکاپتوپرین که مصرف آن ها در بارداری بسیار خطرناک است و پزشک برای بیمار این داروها را منع کرده است زیرا در صورت مصرف ممکن است که عوارضی مثل سقط یا زایمان زودرس داشته باشد.

ایمونو مودولاتورها و سرکوب‌کننده‌های ایمنی داروهایی هستند که با مصرف آن ها ممکن است که تا حد زیادی بر روی سیستم ایمنی تأثیر گزار باشند؛ اما در صورتی که دوز استانداردی از این دارو مصرف شود ممکن است که این داروها در صورت بارداری مشکلی را برای فرد ایجاد نکند، اما درباره ی داروی متوترکسات این کاملا برعکس است و حین بارداری یا تصمیم به اقدام بارداری نباید به هیچ وجه این دارو مورد استفاده قرار بگیرد از جدی ترین عوارض مصرف متوترکسات می توان به : مرگ جنین و همچنین باعث اختلالات مادرزادی در جنین اشاره کرد. این دارو در زمان شیردهی هم نباید مصرف شود ولی در صورت مصرف متوترکسات بهتر است که نوزاد به هیچ وجه از شیر مادر تغذیه نکند. در صورت اقدام به بارداری مصرف این دارو باید در مردان ۳ ماه قبل از اقدام به آن به طور کامل متوقف شود.

درباره مضرات استفاده از داروهای سرکوب کننده که این داروها از علل مستقیم نقص‌های شدید در زایمان می شود استفاده از دو داروی سرکوب‌کننده‌ی ایمنی، به نام های ترکسال (متوترکسات) و تالیمید (تالیدومید) است که این داروها هرگز در بارداری نباید مورد استفاده قرار بگیرند. مصرف این داروها زمانی که فرد تصمیمی برای بارداری نداشته باشد مشکلی ندارد و می تواند این داروها را مصرف کند. متخصصان برای مادرانی که برای درمان از داروهای ایمنی بدن استفاده می کنند توصیه می کنند که نوزادن آن ها را در طول ۸ الی ۱۲ ماه اول زندگی از زدن (واکسن روتاویروس) واکسن‌های زنده خودداری کنند.

استفاده از داروهای بیولوژیک مانند adalimumab (Humira)، adalimumab-atto (Amjevita)، infliximab (Remicade) و infliximab-dyyb در حاملگی بسیار برای فرد اهمیت دارد و از آن جایی که ورودی به شیر مادر ندارد پس خطری برای نوزاد ندارد. معمولا این داروها که هنوز اطلاعات زیادی از آن ها به دست نیامده است ولی به گفته محققان مصرف ان ها در دوران بارداری ایمن است.

مصرف ویتامین ها در دوران بارداری باید ادامه داشته باشد و در صورت مصرف سولفاسالازین باید دوز آن توسط پزشک تعیین شود و از آن جایی که سولفاسالازین جذب اسید فولیک را متوقف می‌کند. پس بنابراین لازم است که پیش از اقدام به بارداری باید مصرف مکمل اسید فولیک با دوز کافی را آغاز کنید.

برای کم شدن عوارض بیماری کرون در دوران بارداری بهتر است تا همه این افراد مصرف مکمل امگا ۳ یا روغن ماهی را در دوران بارداری در برنامه روزانه ی خود گنجانده باشند زیرا مصرف این ویتامین می تواند تا حد زیادی از عوارض احتمالی بیماری کرون در خانم های باردار بکاهد. معممولا یکی از عواملی که باعث شدت و وخامت بیماری در دوران بارداری می شود وارد شدن استرس، شوک عصبی و ناراحتی به بیمار است که مهم ترین عامل در عود بیماری او است. بهترین کار برای بیماران این است که باید آرامش خود را حفظ کرده و سعی در درمان و کنترل بیماری داشته باشند.

بیماری کرون چیست؟ : از بیماری های مزمن روده باید به بیماری کرون اشاره کرد که این بیماری به یک اختلال خود ایمنی طبقه بندی می شود و به عنوان یکی از بیماری‌ های التهابی مزمن در روده شناخته شده است. از مهم ترین بخش های دستگاه گوارش می توان به روده اشاره کرد که از قسمت های اصلی دستگاه گوارش به شمار می آید؛ و این قسمت در دستگاه گوارش عمل جذب را انجام می دهد.

بیماری کرون

باید درباره علت این بیماری بگوییم که هنوز از علت های بیماری کرون چیزی به دست نیامده است و برای بسیاری از افراد علت ایجاد کننده‌ی آن هنوز ناشناخته مانده است؛ و درمان قطعی و راهی برای جلوگیری از آن به طور موثر وجود ندارد، اما با اقداماتی می توان برای کاهش علائم و درمان بیماری کرون انجام دهید. این بیماری همیشه روی روده اثر نمی گذارد و غیر از روده، روی سایر قسمت های بدن نیز تأثیر می گذارد و باعث بروز مشکل و بیماری در آن بدن می شود. اولین نشانه شروع این بیماری در فاصله سنی ۱۰ تا ۳۰ سالگی دیده می شود. همان طور که گفتیم که علت اصلی این بیماری مشخص نیست بیشتر در گذشته استرس و رژیم غذایی را علل بروز بیماری این بیماری می دانستند اما پزشکان امروزه این دو یعنی استرس و رژیم غذایی را، سبب تشدید بیماری می دانند پس علت بیماری این نیست.

مطالب بیشتر در : بیماری های گوارشی

در این بیماری که ممکن است کل دستگاه گوارش را دچار کند در کرون التهاب تمام ضخامت جداره روده را درگیر می‌کند و باعث ایجاد آبسه (کیسه‌ای از تجمع چرک)، فیستول (ایجاد غیر طبیعیِ راهی نِی مانند از داخل روده به قسمت‌ها و اعضای دیگر بدن) یا تنگی در روده می شود. آسیب‌های التهابی به صورت بریده و بیشتر لک در نقاط مختلف دیواره روده به وجود می آید و این زخم ها دیواره‌ی روده را درگیر می‌کند ممکن است که در هر دو روده یعنی روده کوچک و روده بزرگ یا هر دو به وجود آید.

شایع ترین علائمی که در این بیماری وجود دارد درد شکمی، اسهال، استفراغ، تب و کاهش وزن است. هنگامی که روده کوچک درگیر کرون می شود در بیشتر مواقع انسداد به وجود می آید و باعث انسداد روده می شود. از نشانه های دیگر که در این بیماری ممکن است دیده شود گره‌های قرمز، نارنجی و التهاب مفاصل، ستون فقرات، چشم‌ها و کبد است. پزشک برای تشخیص بیماری کرون توسط از آنزیم باریم، پرتو باریم و روش کولونوسکوپی استفاده می کند. در درمان این بیماری طول درمان و مراحل آن به محل و شدت بیماری بستگی دارد. درمان بیماری کرون شامل داروهای سرکوب‌کننده‌ی التهاب یا سیستم ایمنی بدن، آنتی‌بیوتیک‌ها و جراحی است.

گفتیم که این بیماری یک بیماری التهابی مزمن که شبیه بیماری مزمن دیگر است که تنها کولون را درگیر می کند؛ که با نام کولیت اولسراتیو شناخته می‌شود، بسیار شبیه است. این دو بیماری یعنی کرون و کولیت کاملا مشابه هستند.

اما مناطقی که درگیر می کنند کاملا متفاوت هستند. تاثیر کرون بیشتر در ناحیه پایان روده کوچک و شروع روده بزرگ است، اما این بیماری فقط مختص روده نیست و در سایر قسمت های دستگاه گوارش، روده‌ی بزرگ، راست روده و حتی در معده، دهان و مری نیز به وجود بیاید. شکل التهابی بیماری کرون یا کولیت زخم با هم نیست و متفاوت است؛ اما کولیت زخمی محدود به کولون (کولیت) و یا رکتوم (پروستیت) است. این بیماری علاوه بر گرفتار کردن معده و روده، می تواند سبب اختلال در اندام‌های دیگر مثل کبد چرب و ورم چشم و ورم مفاصل یا ماهیچه‌های دست یا پا شود.

کولیت زخم به جز در موارد شدیدتر که زخم های شدیدی را دارد در لایه‌ های سطحی پوشش داخلی روده‌ی بزرگ را است. بیماری کرون اگر بسیار حاد نباشد بر کل ضخامت دیواره‌ی روده می تواند تاثیر گذار باشد، در بیماری کرون، ترک‌های مناطق طبیعی بین تکه‌های روده بیمار در اثر التهاب از بین می برد اما در کولیت زخمی به این شکل نیست. در کرون قسمت های آسیب دیده روده با زخم‌ های عمیق‌ تر با پوشش طبیعی بین این زخم ‌ها پوشیده می‌ شوند. این ۲ بیماری یعنی کرون و کولیت به عنوان بیماری التهابی روده (IBD) نیز نامیده می‌شوند. این ۲ بیماری یعنی کولیت زخمی و بیماری کرون درمان پزشکی ندارند. هنگامی که بیماری ‌ها‌ شروع می ‌شوند تمایل دارند تا بین دوره ‌های عدم فعالیت و فعالیت (عود) نوسان کنند.

بیماری التهابی روده در مردان و زنان به طور مساوی به وجود می آید. بیشترین افرادی که ای بیماری را گسترش می دهند آمریکایی‌ ها بیشتر از تبار یهودی اروپایی (IBD) را در جمعیت عمومی گسترش دهند. این بیماری که بیشتر به عنوان بیماری قفقازی شناخته شده است، اما در آفریقایی‌ها و آمریکایی‌ها بیشترگزارش شده است.

اما این بیماری در میان جمعیت‌ های اسپانیایی و آسیایی بسیار کمتر است. سن این بیماری بیشتر در دوران نوجوانی و زود هنگام (معمولاً بین ۱۵ تا ۳۵ سالگی) شروع می‌شود. در موارد خیلی خاص ممکن است که تشخیص اول بعد از ۵۰ سالگی باشد. بیشترین تعداد رشد این بیماری در ایالات متحده است و بسیار هم در حال شیوع است محققان هنوز علت شیوع آن را درک نکرده اند.

این بیماری بیشتر وراثتی هم است کرون در افرادی که فردی از اعضای خانواده شان به این بیماری مبتلا است، بسیار معمول تر است. پس اگر یکی از افراد فامیل این بیماری را داشته باشد می تواند تا نسل بعد هم این بیماری را انتقال دهد. خطر ابتلا به بیماری به اندازه ۱۰ برابر بیشتر از جمعیت عمومی است این بیماری همچنین در میان بستگان بیماران مبتلا به کولیت زخمی نیز شایع‌تر است. محققان ارتباط تنگاتنگی را بین بیماری کرون و سیستم عصبی به دست اورده اند اما هنوز به قطعیت نرسیده اند زیرا هنوز علت دقیق واکنش سیستم ایمنی بدن به اندام‌های داخلی در بیماری کرون را مشخص ولی این امر بدیهی است که در هنگام فشارهای عصبی این واکنش‌ها شدت می‌یابد.

مقالات بیشتر در رابطه با بیماری کرون

• انواع بیماری کرون
• بیماری کرون در دوران بارداری

انواع بیماری کرون : در تشخیص بهتر بیماری کرون باید محل درگیری لوله‌‌ی گوارشی مشخص شود؛ زیرا در این بیماری تشخیص درست محل در تعیین نوع آن نقش زیادی را دارد و مؤثر است.

بر اساس محل درگیری پنج نوع بیماری کرون وجود دارد که این ۵ نوع عبارتند از:

بیشتر مطالعه کنید : بیماری کرون

ایلئوکولیت :

ایلئوکولیت یکی از رایج ‌ترین و شایع ترین نوع بیماری کرون است. اثر گذاری و ایجاد عارضه در این نوع بیماری بر قسمت انتهایی روده کوچک یا ایلئومو روده بزرگ است. در بسیاری از افرادی که به این بیماری مبتلا هستند می توان به کاهش وزن محسوس اشاره کرد. شایع ترین علائم آن عبارت است از: اسهال شدید و دل درد یا درد شکم در بخش‌های تحتانی و گرفتگی یا درد در قسمت پایین یا وسط شکم .

ایلیت :

این نوع که نوع دوم بیماری کرون است تاثیر این بیماری بر روی ایلئوم و یبوست فرد است. این بیماری هم علائمی مثل ایلئوکولیت دارد؛ و در صورتی که بسیار شدید تر باشد موجب ایجاد فیستول، آبسه و یا التهاب در قسمت‌های تحتانی شکم می‌شود در بیشتر مواقع انسداد روده‌ی کوچک نیز در این بیماری دیده شده است.

بیماری کرون معده :

نوع سوم به این شرح است که تاثیر ان بر روی معده و ابتدای روده کوچک در واقع بر اثنی عشر که شامل بخش فوقانی روده کوچک است بسیار تاثیر می گذارد. علایمی که در افراد مبتلا شده می توان دید علائم آشکاری است مثل: بی اشتهایی، کاهش وزن، داشتن حالت تهوع و استفراغ است. بیشتر افراد دلیل استفراغ شدید را دچار شدن به انسداد رود می دانند.

Jejunoileitis :

در نوع چهارم که در قست نیمه‌ی بالای روده کوچک بیماری اثر می گذارد که این اختلال باعث بروز التهاب می شود مشهود ترین علایم این بیماری ابتدا بروز درد خفیف وسپس شدت یافتن درد شدید شکم است. اسهال شدید و گرفتگی عضلات از دیگر علائم این بیماری است. این بیماری اگر دیر درمان شود و یا بسیار شدید باشد ممکن است که در دوره های طولانی، باعث تشکیل فیستول شود.

بیشتر بخوانید : فیستول

کولیت کرون :

این نوع که اخرین نوع این بیماری کرون است تنها قسمتی که تاثیر می گذارد کولون یعنی همان روده بزرگ است. در این نوع بیماری بسیار علایم شایعی وجود دارد که مهم ترین ان شامل ایجاد ضایعات پوستی درد در مفاصل است از دیگر موارد هم می توان به اسهال، خونریزی راست روده (رکتال) و انسداد آن، آبسه و زخم در اطراف مقعد و ایجاد فیستول اشاره کرد. درباره ضایعات پوستی و درد مفصلی در این فرم کرون باید به این نکته اشاره کنیم که در این نوع این علائم بیشتر از دیگران دیده می‌شود.

بیماری کرون در دوران بارداری : درباره بیماری کرون در بخش قبل گفتیم که این بیماری یکی از اختلالات التهابی روده (IBD) است که موجب ایجاد التهاب در دستگاه گوارش می شود. در این مقاله می خواهیم درباره بیماری کرون در بارداری مطالبی را برای شما بیان کنیم.

شاید بیشتر افرادی که از این بیماری رنج می برند و قصد بارداری را دارند به سبب داشتن این بیماری درباره باردرا شدن نگرانی هایی را داشته باشند پس اگر بیماری کرون دارید و در مورد داشتن فرزند فکر می کنید در جواب سوالاتی که در ذهن تان دارید باید بگوییم که خوشبختانه این بیماری هیچ مشکلی را برای باردار شدن ببرای فرد به وجود نمی اورد و هیچ دلیلی برای جلوگیری از بارداری نیست.

بیشتر بخوانید : بیماری کرون

پس زنان مبتلا به بیماری کرون نگران بچه دار نشدن نباشند، زیرا همان طور که گفتیم امکان بارداری سالم و طبیعی با وجود این بیماری وجود دارد. فقط در اولین گام برای بارداری شما باید برای داشتن یک بارداری سالم به پزشک متخصص مراجعه کنید تا با کمک پزشک همه چیز را به بهترین شکل مدیریت کنید؛ بنابراین همه خانم هایی که مبتلا به کرون هستند، قبل از اقدام به بارداری باید با پزشک خود مشورت کنند تا در این دوران بیماری را بهتر مدیریت کنند. شک نداشته باشید که پزشک برای شما برنامه ای را خواهد داد که شما با انجام آن اقدامات می‌توانید بارداری و فرزند سالمی را داشته باشید.

فراموش نکنید که شما باید در دوران بارداری تحت نظر متخصص زنان و متخصص گوارش خود باشید تا آن ها شما را ادامه راه بارداری برای به وجود نیامدن هیچ مشکلی همراهی کنند زیرا سلامت جنین و وضعیت بیماری شما در این دوران حتما باید کنترل شود. امروزه طی گزارش های که ثبت شده است اکثر زنان مبتلا به بیماری کرون دارای بارداری طبیعی و سالم بوده اند و از ان جایی که به طور مرتب تحت کنترل پزشک بودند بارداری برای آن ها بی خطر و مثل سایر افرادی که بیماری کرون نداشته اند شده است.

امکان مادر شدن در این بیمار پس غیر ممکن نیست و این افراد مبتلا به بیماری کرون باید صبر داشته باشند و بعد از بهبودی و خاموشی بیماریشان باردار شوند، در صورت فعال بودن بیماری کرون این برای مادر و جنین خطر دارد، بیشتر مطالعات نشان می دهد که در مادرانی که این بیماری در ان ها فعال است امکان سقط جنین بسیار بالا است و بیشتر مواقع به جز سقط ممکن است که دچار زایمان زودرس، نوزاد نارس و کم وزن شوند. بنابراین فراموش نکنید که تمام علائم خودتان را با پزشک در میان بگذارید. اگر شما در حین بارداری به طور مرتب با پزشک خود در ارتباط باشید نگرانی بابت بارداری تان و بیماریتان نداشته باشید.

در بیشتر مواقع کرون دستگاه گوارش را تحت تاثیر قرار می دهد و مهم ترین تاثیر ها را روی روده ها می گذارد. درباره علت ان همان طور که گفتیم هنوز چیز دقیقی در دسترس نیست اما مهم ترین عاملی که روی شدت ان تاثیر دارد استرس و اضطراب است در جدیدترین نتایجی که از مطالعات درباره تاثیر آن روز خانم های باردار انجام گرفته شد مشخص شد که ژنتیک نیز می‌تواند به توسعه این بیماری در یک زن باردار کمک کند. در بعضی از افراد، خوشبختانه شروع بارداری موجب این شده تا علائم بیماری کرون کاهش و بارداری تاثیر مثبتی را بر آن داشته باشد. از آن جایی که گاهی اوقات سیستم ایمنی بدن بیماران با شروع حاملگی سرکوب می شود.

برای همین برای بیشتر خانم های باردار در این هنگام مشخص می شود که تا حدودی زیادی بهبود یافته و عوارض کمتری در این دوران را تجربه کرده اند. در توضیح سرکوب سیستم اسمنی باید این جمله را بگوییم که این کار برای یک هدف بزرگ و آن هم پس نزدن جنین اتفاق می افتد. معمولا خانم های باردار در هنگام بارداری با نولید هورمون آرام بخش از انقباض زود رس جنین جلوگیری کنند پس برای همین سابقه‌ی حاملگی فرد را در برابر ابتلا به بیماری کرون در آینده محافظت می کند.

در قسمت قبل هم گفتیم که حاملگی این افراد با سایر افراد تفوتی ندارد و زنان مبتلا به IBD دارای حاملگی‌های طبیعی و زایمان مشابه با زنان بدون IBD هستند. درباره خانم های بارداری که کرون غیر فعال دارند خوشبختانه باید گفت که احتمال بروز سقط جنین در آن ها کم است. با این وجود، زنان مبتلا به بیماری کرون متعددی حاملگی‌های نامطمئن و مؤفقیت آمیز داشته‌اند، حتی زمانی که آنها در فازهای فعال IBD بودند.

بهتر است که با رعایت رژیم غذایی مناسب از کمبود وزن و مصرف ناکافی غذا در بارداری جلوگیری کنید زیرا کمبود وزن و مصرف کم غذا ها در باروری فرد تاثیر دارد. در بیماری کرون که باعث التهاب روده کوچک می شود این التهاب شدید می‌تواند بر عملکرد طبیعی تخمدان‌ها تاثیر گذار باشد و این اختلال ممکن است که باروری فرد را با مشکل روبه رو کند. درباره کنترل این بیماری در خانم های باردار باید بگوییم که کنترل بیماری در خانم های باردار بستگی به چند عامل دارد.

مهم ترین مسئله و قوی ترین عامل تعیین‌کننده سلامت دوران بارداری و نتیجه‌ی حاملگی، وضعیت بیماری یک زن در زمان بارداری است. در این مورد باید بگوییم که شانس خانم های باردار مبتلا به بیماری کرون حدود یک سوم است یا این افراد به حالت بهبودی می رسند و یا همان سطح فعال بیماری و یا ممکن است به وضعیت بدتری در دوران بارداری دچار شود. برای همین باید زیر نظر یک پزشک متخصص باید سعی شود که فعالیت بیماری حتما به حداقل برسد.

مطالب مرتبط با بیماری کرون در دوران بارداری :

• علائم بیماری کرون در دوران بارداری
• دارو درمانی بیماری کرون در دوران بارداری
• تأثیر جراحی بیماری کرون در دوران بارداری

پیشگیری از عود شقاق یا فیشر مقعد

عود و تکرار بیماری شقاق یا فیشر مقعد بستگی زیادی به برطرف کردن و درمان علت آن در کنار درمان خود بیماری دارد. در صورتی که فرد از یک بیماری زمینه‌ای شناخته شده نیز رنج می‌برد که در به وجود آمدن شقاق یا فیشر مقعد او ایفای نقش کرده، توجه به درمان و کنترل آن بیماری زمینه‌ای نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. گاهی اوقات فرد در ادامه‌ی روند شیمی‌درمانی خود دچار فیشر مقعد شده است که دیگر بعید است با اتمام شیمی‌درمان و درمان شقاق مقعد، این بیماری در او تکرار شود.

هنگامی‌که یک الگوی اجابت مزاج غیر‌طبیعی، علت فیشر مقعد فرد تشخیص داده می‌شود، اصلاح آن الگوی رفتاری غلط برای پیشگیری از به وجود آمدن سایر مشکلات مربوط به این بیماری و عود آن مهم است. برای ایجاد تغییر در رفتارهای نادرستی که فرد سال‌ها به انجام آن عادت کرده است، کمک گرفتن از روش‌های ترکیبی دارویی، مشاوره‌ی تغذیه و فیزیوتراپی کف لگن (در صورت نیاز) الزامی است.

بهبود شقاق مقعد مزمن با روش تزریق بوتاکس در ۵۰ الی ۸۰ درصد بیماران در ارتباط است. ولی در جراحی آن، پس از اسفنکتروتومی شقاق مقعد حدود ۱ الی ۶ درصد موارد عود خواهد کرد. عود بیماری فیشر پس از این جراحی می‌تواند به دلیل عدم رعایت صحیح توصیه و مراقبت‌های پس از عمل توسط فرد یا انجام نادرست یا ناقص عمل اسفنکتروتومی باشد. در صورت عود، پزشک جراح باید محل اسفنکتروتومی را بررسی کند.

بیشتر مطالعه کنید : بیماری شقاق

این ارزیابی را می تواند با لمس در معاینه یا با استفاده از سونوگرافی داخل مقعدی تحت بی‌حسی انجام دهد. درصورت ناقص بودن اسفنکتروتومی پزشک می‌تواند آن را در سمت اولیه تکمیل و یا دوباره در طرف مقابل انجام دهد. ولی اگر اسفنکتروتومی اول کامل بود شاید نیاز باشد اسفنکتروتومی دوم را در طرف مقابل انجام دهد. اسفنکتروتومی در بیش از ۹۰ درصد موارد مؤفقیت‌آمیز است. عارضه‌ی بی اختیاری مدفوع و گاز پس از این جراحی نادر است.

پس از عمل جراحی بیشتر بیماران می توانند طی چند روز به فعالیت‌های روزانه خود بازگردند. درمان و بهبودی کامل در هر دو روش دارویی و جراحی می‌تواند ۶ تا ۱۰ هفته طول بکشد. حتی با وجود کاهش درد و خونریزی فرد موظف به حفظ عادات رفتاری صحیح و ادامه‌ی یک رژیم غذایی پر فیبر است. فعالیت‌های سنگین و یبوست و اسهال می‌تواند بهبود زخم یا گرفتگی عضله دریچه مقعد را به تاخیر اندازد.

در یک بررسی تحقیقاتی میزان عود شقاق مقعد در ۳۰ تا ۷۰ درصد مواردی که فرد رژیم غذایی پرفیبر خود را پس از بهبودی رها کرده است، دیده شده است. در صورتی که با رعایت این رژیم احتمال عود به ۱۵ تا ۲۰ درصد موارد کاهش یافته است. نتیجه‌ی این بررسی، نقش به سزای رژیم غذایی در پیشگیری از تکرار بیماری شقاق مقعد را تأیید می‌کند.

شقاق مقعد با بیماری‌های جدی‌تر، مانند سرطان روده در ارتباط است. در واقع شقاق مقعد خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش می دهد و علت مستقیم آن محسوب نمی‌شود. با این حال، در شرایط جدی‌تر بیماری می‌تواند علایمی مشابه شقاق مقعد ایجاد شود. حتی زمانی‌که یک شکاف به طور کامل بهبود می‌یابد نیز ممکن است جراح تست‌های دیگری برای بررسی روده بزرگ و راست‌روده درخواست کند. گاهی کولونوسکوپی برای رد کردن دیگر علل خونریزی مقعدی انجام می‌شود.

شقاق مقعد می‌تواند عارضه‌هایی در فرد به جا بگذارد که خیلی خوشایند نیستند که شامل:

شقاق مزمن مقعد اشکی شکل :

وقتی شقاق مقعد در مراحل اولیه آن درمان نشود شکاف می‌تواند به صورت عمقی‌ و وسیع‌تر به صورت اشک باعث ایجاد زخم شقاق شود که درمان آن مشکل‌تر است.
فیستول مقعد: زخم شقاق مقعد آن‌قدر عمقی می‌شود که با ایجاد یک تونل یا کانال به صورت غیرعادی به اندام‌های اطراف مانند واژن یا سایر قسمت‌های روده متصل می‌شود که فیستول مقعد نام دارد.

تنگی مقعد :

کانال مقعد به صورت غیر طبیعی به دلیل گرفتگی عضله دریچه مقعد یا انقباض بافت زخم شقاق ایجاد شده در مقعد، تنگ می‌شود.

جراحی شقاق یا فیشر مقعد

هنگامی که بیمار برای درمان شقاق به پزشک مراجعه می کند ممکن است که بیمار در درمان های که انجام داده است با شکست مواجه شده باشد مثل درمان طبی شقاق و یا اینکه شدت درد و ناراحتی به حدب بوده است که بیمار یک تصمیم جدی برای درمان را گرفته است بیشتر مواقع درمان‌های دارویی و رفتاری برای فرد مؤثر و کارساز نمی باشد. پزشک برای تشخیص و نوع جراحی معاینات را انجام می دهد و فرد اگر مشکلی برای جراحی نداشته باشد یعنی سابقه‌ی سایر مشکلات را نداشته باشد بعضی از عارضه ها هستند که اگر فرد به طور فرض در کنترل دفع مدفوع مشکل داشته باشد و یا به سندرم روده‌ی تحریک‌پذیر ابتلا شده باشد نمی تواند جراحی را برای درمان انجام دهد، زیرا نتیجه جراحی می تواند اثرات منفی بر کنترل ارادی فرد داشته باشد.

بیشتر بخوانید : درمان بیماری شقاق

پزشک برای مطمئن شدن از اینکه بیمار مشکلی را برای انجام جراحی نخواهد داشت آزمایشاتی را در فرد انجام می دهد. مثل آندوسکوپی و بررسی عضلات کف لگن

آندوسکوپی :

درباره آندوسکوپی باید بگوییم که از این روش بیشتر برای بخش‌های مختلف دستگاه گوارش از جمله روده، معده، روده‌ی کوچک و بزرگ مورد استفاده قرار می گیرد.

عضلات کف لگن :

در بررسی عضلات کف هدف پزشک از این معاینه این است که در صورت وجود مشکلات احتمالی در کنترل اجابت مزاج در بیمار قبل از جراحی آن را تشخیص دهد که این مشکل معمولا با فیزیوتراپی اصلاح می شود.

در جراحی برای درمان شقاق معمولا ۲ روش جراحی برای این درمان وجود دارد که هر کدام از روش ها با یک مکانیزم جداگانه به بهبود بیماری کمک می کند. تشخیص و علت ایجاد شقاق در فرد می تواند در انتخاب هر کدام از روش های جراحی نقش داشته باشد.

روش های جراحی شقاق عبارتند از:

• روش اتساع دریچه‌ی مقعد
• برداشت اسفنگتر داخلی (اسفنکتروتومی)
• روش اتساع دریچه‌ی مقعد

این روش همان طور که از اسمش مشخص است یعنی که با کشش در دریچه‌ی عضلانی مقعد و رفع تنگی دریچه آن را باز تر می کنند معمولا در این روش جراح بی‌هوشی عمومی را برای بیمار استفاده می کند. با این کشش ناهنجاری موجود که بتعث وجود شقاق در مقعد شده است اصلاح می شود و درمان انجام می شود. شاید سوالی که پیش بیاید این باشد که میزان این کشش چقدر است؟ در پاسخ باید گفت در جراحان مختلف این زمان و کشش متفاوت است. این روش ممکن عوارض بسیار خطرناکی را برای بیمار به وجود بیاورد برای همین دیگر از این روش در درمان بیماری شقاق استفاده نمی شود. عوارضی که ممکن است در ۱۲ الی ۲۷ درصد موارد احتمال پارگی دریچه‌ی ناشی از کشش بیش از حد را در فرد به وجود بیاورد.

برداشت اسفنگتر داخلی (اسفنکتروتومی)

عمل جراحی برداشت اسفنگتر داخلی (LIS) این روش جراحی هم برای کاهش دادن درد ناشی از فشار بر کانال مقعد صورت می گیرد به این ترتیب که جراح یک برش کوچک را در عضله دریچه‌ی داخلی مقعد برای کم کردن فشار از روی کانال ایجاد می کند تا به این صورت شقاق یا زخم شقاق مقعد ازادتر باشد و سریع بهبود یابد. در حال حاضر اسفنکتروتومی، روش جراحی است که نسبت به روش های دیگر عوارض کمتری را دارد و مهم ترین خطر که بی اختیاری مقعد است را این روش ندارد.

برای انجام این روش جراح می تواند از بیهوشی و یا بی حسی از روی نخاع استفاده کند. برداشت اسفنگتر داخلی درد زیادی را برای بیمار ندارد این روش همان طور که گفتیم عارضه جدی و طولانی خاصی هم برای بیمار ندارد و فقط ممکن است در کوتاه مدت منجر به یک ناتوانی موقت در کنترل گاز روده، نشت مدفوع خفیف یا عفونت شود. شقاق بعد از انجام این روش طی ۸ هفته به طور کامل بهبود می یابد.

فیشر کتومی

گفتیم که شقاق باعث ایجاد شکاف در دهانه مقعد می شود و در روش فیشر کتومی برای این شکاف را با انجام برش برمی دارند و آن را ترمیم می کنند در بیشتر موارد جراح برای اثر بخشی بیشتر قسمتی از عضله ی دریچه داخلی مقعد را هم حین جراحی بر می دارد.

روش هایی که گفته شده همگی برای درمان این عارضه صورت می گیرد که امروزه یک روش غیر تهاجمی و آن هم روش لیزر درمانی برای ترمیم شکاف حاصل از شقاق مقعد انجام می دهند. از ان جایی که روش لیزر درمانی از روش های مدرن و جدید است به طور کامل میان افراد جانیفتاده است؛ و چون این جراحی تازه در ایران صورت می گیرد درباره عوارض ان هنوز گزارشی نشده است.

مراقبت بعد از جراحی شقاق یا فیشر مقعد

بعد از انجام جراحی بر روی کانال مقعد برای رهایی از شقاق مقعد که با روش برداشت دریچه‌ی داخلی مقعد صورت می گیرد بیمار برای اینکه خیلی زود سلامت خودش را به دست بیاورد باید به تمام توصیه های جراح خودش برای مراقبت بیشر توجه کند. کاهش یا از بین رفتن درد ناشی از شقاق مقعد بلافاصله یا طی چند روز پس از جراحی در این روش ممکن است که برای بسیاری از بیماران صورت بگیرد که امری طبیعی است با این حال برای بهبودی باید مراقبت های لازم را انجام دهد. در بیشتر مواقع بیمار از درد در حین اجابت مزاج ناراحت می شود و نگرانی های برای او به وجود می آید اما این کاملا طبیعی است زیرا مدفوع برای تخلیه باید از روی ناحیه‌ی زحم جراحی عبور کند، پس احتمالاً این مرحله دردناک خواهد بود و جای نگرانی ندارد.

توصیه‌هایی که برای مراقبت بیشتر بعد از عمل جراحی شقاق باید رعایت شوند عبارتند از:

• رعایت یک رژیم غذایی پرفیبر Ùˆ مصرف مایعات فراوان Ú©Ù‡ این برای دفع مدفوع بسیار مناسب است Ùˆ از دچار شدن به یبوست Ùˆ سفت شدن مدفوع جلوگیری Ù…ÛŒ کند Ùˆ به این ترتیب اجابت مزاج راحت تر صورت Ù…ÛŒ گیرد.
• در مصرف غذاهای پرچرب Ùˆ ادویه دار باید پرهیز کنید Ùˆ به جای ان از مصرف غذاهای کم‌چرب مانند برنج ساده، مرغ کبابی، نان تست Ùˆ ماست Ú©Ù‡ بسیار مناسب‌تر هستند استفاده کنید.
• اگر پزشک تان از شما خواسته باشد Ú©Ù‡ در طول روز چند بار حمام نشسته‌‌ی در آب گرم به مدت ده تا بیست دقیقه پس از اجابت مزاج انجام دهید بهتر است Ú©Ù‡ این مورد را رعایت کنید. فراموش نکنید Ú©Ù‡ بعد از بلند شدن ناحیه مورد نظز را با دستمال به آرامی خشک کنید.
• برای اینکه ا خونرسانی مناسبی به کف Ù„Ú¯Ù† داشته باشید Ùˆ دچار یبوست هم نشوید بهترین راه پیاده روی کردن است بهتر است تا در برنامه روزانه این مورد را رعایت کنید.
• بعد از دوش گرفتن شما باید قسمت مقعد را با حوله نرم وتمیز مخصوصی خشک کنید. درباره دوش گرفتن ناگفته نماند Ú©Ù‡ امکان دوش Ùˆ حمام ایستاده از روز بعد عمل وجود دارد.
• بهتر است تا بهبودی کامل از مصرف صابون‌های معطر Ùˆ محرک در ناحیه مقعد کاملا خودداری نمایید.
• اگر نمی توانید به راحتی اجابت مزاج داشته باشید با نظز پزشک Ù…ÛŒ توانید از مکمل های ملین استفاده کنید Ú©Ù‡ فشاری به محل زخم وارد نشود.
• استراحت داشتن Ùˆ خواب خوب یکی از علل خوب در بهبود زخم ها است پس در صورت احساس خستگی باید استراحت کنید، همان طور Ú©Ù‡ گفتیم خواب کافی به بهبودی Ú©Ù…Ú© خواهد کرد.

هنگام ترخیص پزشک برای اینکه بیمار از علائمی که ممکن است بعد از انجام جراحی در فرد به وجود بیاید آگاه می کند این علائم ممکن است طبیعی و غیر طبیعی باشد تا در صورت مشاهده بیمار نگران نشود و اقدامات لازم راکه جراح توصیه کرده است را انجام دهد.

علائمی که پزشک توصیه می کند شامل :

• احساس درد خفیفی هنگام اجابت مزاج : بیمار اگر این مشکل را داشته باشد اصلا جای نگرانی وجود ندارد Ùˆ کاملا طبیعی است چون هنوز زخم Ú©ÙˆÚ†Ú© ناشی از جراحی در دریچه‌ی مقعد به طور کامل بهبود پیدا نکرده است. ممکن است Ú©Ù‡ برای ساکن کردن درد بخواهید از داروهای ضد درد استفاده کنید بهتر است درباره دوز مصرفی با پزشک مشورت کنید Ùˆ مسکن های حاوی کدئین را به هیچ وجه مصرف نکنید.
• خروج ترشحات خون‌آلود : توجه داشته باشید Ú©Ù‡ خارج شدن ترشحات تا چند روز Ùˆ تا بهبودی کاملا امری طبیعی است در صورتی Ú©Ù‡ این مشکل خیلی طول کشید بهتر است با پزشک تان در میان بگذارید.
• احتمال عفونت زخم : این اتفاق هم کاملا طبیعی است زیرا محیط روده کاملا آلوده است در صورتی Ú©Ù‡ در فرد بروز پیدا کرد با مصرف منظم آنتی‌بیوتیکی Ù…ÛŒ تواند درمان کند در مصرف انتی بیوتیک ها حتما Ù…ÛŒ دانید Ú©Ù‡ باید مصرف را به صورت کامل انجام دهید پس بعد از بهبودی هم اگر از کپسول ها باقی مانده باشد باید مصرف کنید تا درمان کامل شود.
• احتمال باز شدن زخم : باز شدن زخم Ùˆ خونریزی مویرگی فعال اتفاق نادری است Ùˆ امکان وقوع پیوستن چنین موردی بسیار پایین است اما در صورتی Ú©Ù‡ در فرد اتفاق بیفتد باید مجدد دوخت Ùˆ بخیه بشود.
• احتمال از دست دادن موقتی کنترل اجابت مزاج Ùˆ گاز روده نیز وجود دارد Ú©Ù‡ این مورد هم کاملا امری طبیعی است Ùˆ با گذشت زمان بهتر می‌شود.

درباره سرعت بهبودی کامل بیماران باید بگوییم که در هر فرد این سرعت بهبودی متفاوت است اما بیشتر افراد ۱ یا ۲ هفته بعد از جراحی می توانند فعالیت روزمره مثل رانندگی را هم انجام دهند معمولا بهبودی کامل بعد از ۶ هفته کاملا قطعی است.

برای اینکه نتیجه جراحی تان و بهبودی تان موفقیت امیز باشد فراموش نکنید که حتما و در موعد مقرر پس از جراحی برای انجام ویزیت به سراغ پزشک تان بروید. نکته ای که بسیار مهم است در پیگیری این مسئله است که اگر هنوز نوبت ویزیت تان نشده و شما نیاز به یک معاینه و ویزیت دارید باید فورا به پزشک مراجعه کنید. در صورت وجود این علایم شما باید یک ویزیت سریع و فوری را انجام دهید:

• داشتن احساس درد ناگهانی در قفسه سینه
• احساس تنگی نفس یا دیدن خون در سرفه
• متورم شدن پاها، تب شدید
• احساس درد شدید در ناحیه Ø´Ú©Ù…
• خونریزی مقعدی شدید
• احساس تورم، گرمی یا قرمزی در اطراف مقعد
• احساس درد شدید در مقعد Ú©Ù‡ با دارو هم آرام نشود